Op deze pagina wordt juridisch inhoudelijk ingegaan op het vermogensrecht, meer specifiek wordt ingegaan op de verdeling van het vermogen bij het familierecht.
Nederland is aangesloten bij verschillende verdragen als het gaat om internationale aspecten die van toepassing zijn op het huwelijkse vermogen. Als echtgenoten of geregistreerde partners geen huwelijkse voorwaarden zijn aangegaan en internationale aspecten zijn van toepassing dan is het van belang te weten in welke periode ze zijn getrouwd. Hieronder leest u meer vanuit een juridisch perspectief.
Gemeenschap van goederen
Mensen die voor 1 januari 2018 zijn getrouwd en die voor of tijdens het huwelijk niet naar een notaris zijn gegaan om huwelijkse voorwaarden af te sluiten, zijn in een algehele gemeenschap van goederen getrouwd. Dit betekent, kort gezegd, dat alle schulden of vermogen, opgebouwd voor het huwelijk, door het trouwen van de echtgenoten gezamenlijk zijn geworden. Dat geldt ook voor schenkingen of erfenissen (als er geen uitsluitingsclausule van toepassing is). Ook de tijdens het huwelijk verkregen goederen of gemaakte schulden zijn gemeenschappelijk.
Nederland was een van de weinige landen ter wereld die het stelsel van de gemeenschap van goederen (nog) had.
Beperkte gemeenschap van goederen
Bij mensen die sinds 1 januari 2018 in het huwelijk zijn getreden of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan is een wettelijk beperkte gemeenschap van goederen van toepassing als ze geen huwelijkse voorwaarden hebben opgemaakt. Dat betekent dat sinds deze datum iemand niet meer trouwt in een algehele gemeenschap, zoals dat tot 1 januari 2018 het geval was. De bezittingen en schulden die ieder had voor het aangaan voor het huwelijk of geregistreerd blijft ook van van die persoon. Anders is dan een algehele gemeenschap van goederen is ook dat schenkingen en erfenissen privévermogen blijven. Wat er tijdens het huwelijk wordt opgebouwd aan vermogen of de schulden is wel gemeenschappelijk. Uitzondering hierop is een schenking of erfenis dat is verkregen tijdens het huwelijk.
Huwelijkse voorwaarden
In de huwelijkse voorwaarden wordt van het wettelijk uitgangspunt over het huwelijkse vermogen afgeweken. Voor of tijdens het gesloten huwelijk of geregistreerd partnerschap kunnen deze voorwaarden worden opgemaakt. Dat gebeurt schriftelijk en bij een notaris. In een lijst van aanbrengsten kan worden aangegeven welke goederen ieder al had voor het maken van de huwelijkse voorwaarden. Dat kan bijvoorbeeld gaan om een woning die één van de partijen al in eigendom had of een erfstuk wat in de familie moet blijven.
In de huwelijkse voorwaarden kunnen ook afspraken worden gemaakt over het recht van een land dat van toepassing is op het vermogen als het huwelijk of geregistreerd wordt ontbonden door bijvoorbeeld een scheiding. Is opgenomen dat het Nederlandse recht over het huwelijkse vermogen van toepassing is, dan zal dit bij een scheiding zo moeten gedaan, ongeacht waar deze mensen op het moment van de scheiding ter wereld wonen. Als partijen het met elkaar eens zijn dat het recht van een ander land beter is, dan kan dit worden aangepast, net als de inhoud van de huwelijkse voorwaarden zelf.
Een voorbeeld
Als Nederlanders in de huwelijkse voorwaarden het Nederlands recht als het toepasselijke recht hebben aangewezen en zij wonen inmiddels in Australië, een scheiding in Australië kunnen aanvragen en de Australische rechtbank de Nederlandse huwelijkse voorwaarden moet toepassen voor het verrekenen van het eventueel opgebouwde gezamenlijke vermogen. Overigens kan ook de Nederlandse rechtbank de echtscheiding tussen partijen uitspreken, aangezien ze beiden de Nederlandse nationaliteit hebben.
Toepasselijke huwelijksvermogensrecht bij internationale aspecten
Nederland is aangesloten bij verschillende verdragen als het gaat om internationale aspecten die van toepassing zijn op het huwelijkse vermogen. Als echtgenoten of geregistreerde partners geen huwelijkse voorwaarden zijn aangegaan en internationale aspecten zijn van toepassing, zoals het door Nederlanders wonen in het buitenland, dan is het van belang te weten in welke periode ze zijn getrouwd. De betreffende periode bepaalt welk verdrag van toepassing is op het huwelijkse vermogen.
Voor nu zijn de twee meest belangrijke periodes:
- Het huwelijk is gesloten na 1 september 1992 en vóór 29 januari 2019
- Het huwelijk is gesloten op of na 29 januari 2019
Het huwelijk is gesloten op of na 29 januari 2019
Als het huwelijk of partnerschap is gesloten op of na 29 januari 2019 en er is geen rechtskeuze voor het vermogen gemaakt, dan geldt de Europees huwelijksvermogensrechtverordening. In deze verordening is opgenomen dat het toe te passen recht is die van de eerste gemeenschappelijke verblijfplaats na het trouwen of het aangaan van een geregistreerd partnerschap. Als echtgenoten of geregistreerd partners na het aangaan van de officiële verbintenis zich niet op dezelfde verblijfplaats hebben gevestigd dan is de gemeenschappelijke nationaliteit van de echtgenoten van belang voor het toepasselijk recht. Als deze er ook niet is dan geldt het recht van het land waarmee partijen de nauwste band hebben.
Het huwelijk is gesloten na 1 september 1992 en vóór 29 januari 2019
Als er geen keuze voor het recht is gemaakt in de huwelijkse voorwaarden dan het is Haags Huwelijksvermogensverdrag 1978 van toepassing als het huwelijk is gesloten na 1 september 1992 en vóór 29 januari 2019. Het toe te passen recht wordt dan in grote lijnen bepaald door de eerste gewone gemeenschappelijke verblijfplaats na het trouwen. Is deze er niet dan geldt het land waarmee de het vermogensregime het nauwst is verbonden.
Op deze regels zijn ook weer uitzonderingen van toepassing. Voor sommige landen is de nationaliteit van partijen van groter belang dan de eerste gemeenschappelijke verblijfplaats na het huwelijk.
